Οι στρωματικοί όγκοι του γαστρεντερικού συστήματος (GIST) είναι σπάνιοι όγκοι που προέρχονται από τον ενδιάμεσο συνδετικό ιστό του τοιχώματος του γαστρεντερικού σωλήνα. Οι GIST αποτελούν περίπου το 0,2% όλων των νεοπλασμάτων και το 80% των σαρκωμάτων του γαστρεντερικού συστήματος.
Συχνά εμφανίζονται στο στομάχι (περίπου 50% των περιπτώσεων), αλλά μπορούν να βρεθούν και σε άλλα μέρη του γαστρεντερικού σωλήνα, όπως το λεπτό έντερο, το παχύ έντερο, και σπανιότερα στον οισοφάγο.
Αίτια
Οι κύριες αιτίες τους περιλαμβάνουν γενετικές μεταλλάξεις, κυρίως στα γονίδια KIT και PDGFRA1. Αυτές οι μεταλλάξεις προκαλούν ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων, οδηγώντας στη δημιουργία όγκων.
Οι περισσότεροι GIST είναι σποραδικοί, δηλαδή οι μεταλλάξεις συμβαίνουν τυχαία και δεν είναι κληρονομικές. Ωστόσο, σε σπάνιες περιπτώσεις, οι GIST μπορεί να είναι μέρος γενετικών συνδρόμων όπως η νευροϊνωμάτωση τύπου 1 (NF1) ή το σύνδρομο Carney-Stratakis
Συμπτώματα
Οι GIST συνήθως δεν παρουσιάζουν συμπτώματα μέχρι να μεγαλώσουν αρκετά, γεγονός που μπορεί να δυσκολέψει την έγκαιρη διάγνωση
Τα συμπτώματα των GIST μπορεί να ποικίλουν και συχνά εξαρτώνται από το μέγεθος και τη θέση του όγκου. Όταν εμφανίζονται συμπτώματα, αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Ψηλαφητή μάζα στην κοιλιά
- Πόνος/Αίσθημα πληρότητας στην κοιλιά
- Αδιαθεσία
- Έμετοι
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτά τα συμπτώματα δεν είναι ειδικά για τους GIST και μπορεί να οφείλονται και σε πληθώρα άλλων παθήσεων.
Διάγνωση
Η διάγνωση των όγκων GIST του στομάχου & του οισοφάγου περιλαμβάνει διάφορες εξετάσεις και διαδικασίες.
Οι κύριες μέθοδοι διάγνωσης περιλαμβάνουν:
- Ενδοσκόπηση: Ένας λεπτός σωλήνας με κάμερα (ενδοσκόπιο) εισάγεται μέσω του στόματος για να εξετάσει το εσωτερικό του στομάχου. Αν βρεθεί κάτι ύποπτο, μπορεί να ληφθεί δείγμα ιστού (βιοψία) για μικροσκοπική εξέταση.
- Αξονική Τομογραφία (CT Scan): Χρησιμοποιεί ακτίνες Χ για να δημιουργήσει λεπτομερείς εικόνες του στομάχου και των γύρω περιοχών. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σκιαγραφικό υλικό για καλύτερη απεικόνιση. Αποτελεί και την εξέταση εκλογής στην διάγνωση αυτών των όγκων
- Ενδοσκοπικό Υπερηχογράφημα: Ένας ειδικός υπέρηχος που χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει εικόνες του οισοφάγου, του στομάχου και των γύρω ιστών. Με την τεχνική αυτή είναι δυνατόν να ληφθούν και βιοψίες για την τεκμηρίωση της διάγνωσης
Θεραπεία
Οι γαστρεντερικοί στρωματικοί όγκοι (GIST) αντιμετωπίζονται με διάφορες θεραπείες, ανάλογα με το μέγεθος και την εξάπλωση του όγκου. Οι κύριες θεραπείες περιλαμβάνουν:
- Χειρουργική επέμβαση: Η αφαίρεση του όγκου είναι η κύρια θεραπεία για τους GIST, ειδικά αν ο όγκος είναι περιορισμένος και δεν έχει εξαπλωθεί. Η χειρουργική θεραπεία των γαστρεντερικών στρωματικών όγκων (GIST) στο στομάχι περιλαμβάνει την πλήρη εξαίρεση του όγκου χωρίς να προκληθεί ρήξη, για να αποφευχθούν περιτοναϊκές εμφυτεύσεις. Η επέμβαση μπορεί να γίνει είτε ανοιχτά είτε λαπαροσκοπικά είτε ρομποτικά, ανάλογα με το μέγεθος και τη θέση του όγκου.
- Στοχευμένη θεραπεία: Φάρμακα όπως το imatinib (Glivec) χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των GIST που εκφράζουν το γονίδιο KIT ή PDGFRA. Αυτά τα φάρμακα μπορούν να μειώσουν το μέγεθος του όγκου και να επιβραδύνουν την ανάπτυξή του.
Η πλήρης αφαίρεση του όγκου είναι κρίσιμη για την πρόληψη της υποτροπής και της μετάστασης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί και συμπληρωματική θεραπεία με φάρμακα όπως το imatinib, ειδικά αν ο όγκος είναι υψηλού κινδύνου.
Ο ιατρός κ Ζαχαράκης έχει τεράστια εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών, έχοντας χειρουργήσει δεκάδες παρόμοια περιστατικά στην διάρκεια της προϋπηρεσίας του Μ. Βρετανία καθώς και πληθώρα ασθενών στην Ελλάδα.
Βιβλιογραφία
1. Kazuya A, Masafumi O, Tadashi K, Yuki S. Current clinical management of gastrointestinal stromal tumor.
World J Gastroenterol. 2018 Jul 14;24(26):2806-2817.
2. Rajravel R, Ginsberg G. Management of gastric GI stromal tumors: getting the GIST of it.
Gastrointest Endosc. 2020 Apr;91(4):823-825.
Σχετικά Links
1.Λαπαροσκοπική αφαίρεση όγκου GIST στομάχου - Dr. Ζαχαράκης Εμμανουήλ (zacharakis-surgery.gr)
